Dzięki porozumieniu, które w tym miesiącu podpisały Wody Polskie z gminą NOWE, każdy może „dotknąć” historii i zwiedzić zabytkowy obiekt hydrotechniczny  z 1910 roku. Pompownia Kończyce, zlokalizowana w powiecie świeckim, gminie Nowe, sołectwie Mątawy, jest jednym z niewielu zachowanych w Polsce zabytkowych obiektów hydrotechniki tego typu. Przez wiele lat miała napęd parowy - 3 kotły zapewniały energię dla 3 pomp o wydajności 4 metrów sześciennych każda. Wielkie kotły węglowe o mocy 250 koni parowych napędzały potężne pompy, które przepompowywały 15 metrów sześciennych wody na sekundę. Pompownia przerzucała wody ze zlewni rzeki Mątawy do Wisły spalając tony węgla jeszcze 50 lat temu.

Zapraszamy w każdą niedzielę lipca i sierpnia od godz. 12:00 do 18.00.

Wstęp bezpłatny.

Pompownia znajduje się w miejscowości Nowe, przy wale wiślanym, na przedłużeniu ulicy Kniatek.

Krótki rys historyczny

Obiekt zlokalizowany jest w powiecie świeckim, gminie Nowe, sołectwie Mątawy. Nizina Sartowicko-Nowska to obszar położony nad Wisłą i jej dopływem, Mątawą. Od połowy XVI stulecia zasiedlili ją menoniccy uchodźcy z Fryzji i Niderlandów. W połowie XIX wieku na terenie niziny utworzono przymusowy związek wałowy. Zbudowano nowy wał wiślany, a na ujściu rzeki Mątawy do Wisły wybudowano drewnianą śluzę. Po ukończeniu tych prac stosunki wodne w dolinie Mątawy miały się poprawić, okazało się, że poczynione prace tylko połowicznie rozwiązały sprawę. Wody rzeki Mątawa nie mogąc znaleźć ujścia zalewały nizinę nowską. Dalszą regulację rzeki Mątawy przeprowadzono
w latach 1874-1878. Mimo tych działań wysoki stan Wisły, jak  i brak grawitacyjnego odpływu rzeki Mątawy powodował rozlewanie się wód rzeki Mątawy.

W roku 1888 bardzo wielki wylew wiosenny spowodował zabagnienie na długi okres czasu całej gminy. To skłoniło tamtejszych gospodarzy do powzięcia myśli zbudowania pompowni i w 1890 roku uzyskano pozwolenie na zbudowanie pompowni nad rzeką Mątawą. Rezultat pompowania wody okazał się nadzwyczaj korzystny. Mieszkańcy Mątaw swobodnie uprawiali swoje pola w tym czasie, kiedy wszystkie inne wsie nie mogły wcale wyjść na pole. To zrodziło myśl wybudowania dużej pompowni odwadniającej całą dolinę Sartowice-Nowe, której budowę zakończono i oddano do eksploatacji
w 1910 roku. Pompownia ta przeznaczona była do przerzucenia wód ze zlewni rzeki Mątawy w okresie wysokich stanów rzeki Wisły miała i ma za zadanie odwodnienia polderu tej doliny o powierzchni około 9.500ha.