W poniedziałek, 23 sierpnia br., zostało podpisane porozumienie między Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie a Słowińskim Parkiem Narodowym. Porozumienie dotyczy współpracy przy renaturyzacji dna doliny Łupawy.

W ramach porozumienia Wody Polskie zasilą przedsięwzięcie kwotą ponad 4 mln. zł. Tym samym zwiększą „wkład krajowy” projektu do poziomu pozwalającego ubiegać się o dofinansowanie Unii Europejskiej.  

Pełna nazwa przedsięwzięcia: Renaturyzacja dna doliny Łupawy; koryta nizinnej i podgórskiej rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników, starorzeczy oraz łęgów jesionowo-olszowych.

Celem przedsięwzięcia jest przywrócenie polderowi, obecnie odciętemu wałem przy rzece, naturalnego cyklu zalewania wodami powodziowymi.

Zrealizowana dzięki porozumieniu inwestycja przywróci naturalnym terenom zalewowym rzeki Łupawy ich pierwotną funkcję, którą utraciły podczas budowy elektrowni wodnej ok. 100 lat temu. Uratuje to przed wysychaniem naturalne lasy łęgowe i pozwoli swobodnie egzystować faunie związanej z łęgami.

Wiąże się to z renaturyzacja starorzeczy na prawym brzegu. Pod względem technicznym oznacza to przeniesienie linii zabezpieczenia terenów przyległych z wału przeciwpowodziowego przy rzece na wał traktowany obecnie jako zapasowy. Wał przy rzece zostanie w sposób kontrolowany otwarty, tak aby przepuszczał wody powodziowe, przywracając tym samym naturalny cykl zasilania lasów łęgowych w wodę. Ochrona przeciwpowodziowa zostanie przeniesiona na obecny wał zapasowy, który znajduje się poza starorzeczem.

Inwestycję podzielono na 2 etapy:

• Etap I – modernizacja wału podstawowego i zapasowego,
• Etap II – prace związane z rozszczelnieniem wału wzdłuż rzeki oraz renaturyzacja starorzeczy.

Efekty rzeczowe:

• Częściowa lub całkowita likwidacja wału przy rzece między 14 a 16 km koryta rzeki

• Przywrócenie naturalnych procesów fluwialnych w dolinie Łupawy – nizinnej i podgórskiej rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników na odcinku ok. 2,3 km oraz siedmiu starorzeczy.
• Umożliwienie spontanicznego rozwoju lasów łęgowych.

Efekt bezpieczeństwa:

• Poprawa zabezpieczenia przeciwpowodziowego miejscowości Smołdzino i Żelazo oraz przywróceniu terenu chronionego obecnie wałem wzdłuż rzeki naturalnym procesom wynikającym z oddziaływania rzeki.

Docelowo, oprócz Wód Polskich, projekt będzie finansowany przez:

• Unię Europejską (w ramach programu Life) w wysokości ok. 4 mln. zł;
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości ok. 3,2 mln. zł;
• Wkład własny Słowińskiego Parku Narodowego w wysokości ok. 2 mln. zł.

Całkowita wartość inwestycji: 12,5 mln. zł

Przewidywany termin zakończenia robót: 30.09.2023r.

Obwałowanie rzeki Łupawy, stan obecny. Fot. PGW Wody Polskie