Konferencją w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku została oficjalnie podsumowana realizacja dofinansowanego przez Unię Europejską projektu pn. Kompleksowe Zabezpieczenie Przeciwpowodziowe Żuław – Etap II – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
Realizowany od 2017 r., kosztem 130 mln. zł, projekt obejmował trzy duże inwestycje hydrotechniczne oraz szereg działań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej nie będącymi pracami stricte budowlanymi.
W konferencji wzięli udział przedstawiciele Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, z prezesem Krzysztofem Wosiem oraz szerokie grono interesariuszy projektu: samorządów lokalnych, władz wojewódzkich pomorskich i warmińsko – mazurskich, służb ratowniczych oraz organizacji pozarządowych. Wśród gości nie zabrakło też licznych firm wykonawczych, które realizowały poszczególne zadania.
- Ochrona przeciwpowodziowa i przeciwlodowa jest niezbędna na Żuławach, stąd konieczność inwestycji i prowadzenia badań batymetrycznych. Zrealizowaliśmy pięć zadań inwestycyjnych, które w znaczący sposób wpływają na wzmocnienie zimowej osłony przeciwpowodziowej, a także wzrost bezpieczeństwa mieszkańców ze strony wezbrań sztormowych. Mamy nowoczesną bazę lodołamaczy w Przegalinie, w której stacjonuje dziewięć statków, w tym cztery nowe, innowacyjne jednostki. Wody Polskie są przygotowane do akcji lodołamania i zapewnienia ochrony przeciwpowodziowej mieszkańcom. – powiedział podczas swojego wystąpienia Krzysztof Woś, prezes PGW Wody Polskie.
Krzysztof Woś podczas rozmowy z dziennikarzem. Fot. PGW Wody Polskie
Andrzej Winiarski, dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku, podczas prezentacji Projektu zwrócił uwagę na wieloaspektowość wykonanych zadań:
- Uzyskane środki Skarbu Państwa oraz Unii Europejskiej pozwoliły nam zrealizować nie tylko duże prace budowlane, tj. Przebudowę Węzła Wodnego Przegalina, odbudowę ostróg i budowę wrót sztormowych na Tudze, ale również zadania badawcze i dokumentacyjne, które dają podstawy do kolejnych inwestycji w III Etapie projektu do roku 2030. Mam tu na myśli analizę efektywności przebudowy ujścia Wisły z I Etapu Projektu, modelowanie ujścia Wisły, badania batymetryczne, a nawet działania edukacyjne.
Andrzej Winiarski podczas prezentacji. Fot. PGW Wody Polskie
Do realizujących Projekt oraz mieszkańców terenów objętych projektem, w swoim liście, zwróciła się Angela Martinex Sarasola – Dyrektor Wydziału ds. Polski w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej, pisząc:
Zmiany klimatyczne, których jesteśmy świadkami wymagają od każdego z nas zwrócenia szczególnej uwagi na zagrożenia naturalne, a w tym konkretnym przypadku zagrożenia powodziowe. Projekt Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław - Etap II, dofinansowany przez UE na poziomie 110,5 miliona złotych jest dowodem na to, że dbałość o bezpieczeństwo mieszkańców realizowana może być dzięki konstruktywnej współpracy między instytucjami europejskimi i regionalnymi.
Gratulujemy realizacji projektu, który zawiera w sobie realizację założeń polityki spójności, Europejskiego Zielonego Ładu oraz wspólnotowego przeciwdziałania klęskom żywiołowym.
Projekt Żuławski
Projekt Kompleksowe Zabezpieczenie Przeciwpowodziowe Żuław – Etap II – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku jest częścią strategicznego Programu „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015)” zwanego „Programem Żuławskim – 2030”. Program zakłada trzyetapowe zwiększenie skuteczności ochrony przeciwpowodziowej Żuław Wiślanych w dwóch kontekstach.
Pierwszy to bezpośrednia ochrona przed zagrożeniem powodziowym ludności i dóbr materialnych znajdujących się na tym terenie. Zagrożenie to, ze względu na specyficzną strukturę przyrodniczo-techniczną obszaru, należy do najwyższych w Polsce. Drugi kontekst dotyczy ułatwienia harmonijnego funkcjonowania i kontynuacji zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru, który zależy od prowadzenia ochrony przeciwpowodziowej.
Program stanowi ramę do realizacji konkretnych projektów. W pierwszym etapie Programu, realizowano ich sześć, w drugim etapie jedynym beneficjentem były Wody Polskie.
Kończący się obecnie Projekt Kompleksowe Zabezpieczenie Przeciwpowodziowe Żuław – Etap II składał się z pięciu zadań.
Andrzej Winiarski i Krzysztof Woś z przedstawicielami firm wykonawczych zatrudnionych przy realizacji projektu. Fot. PGW Wody Polskie
Zadanie 1. Odbudowa budowli regulacyjnych na Wiśle – odbudowano 19 sztuk ostróg na odcinku żuławskim rzeki Wisły;
Odbudowa była konieczna, ponieważ zniszczone przez erozję i pochód lodów ostrogi powodują dekoncentrację nurtu rzecznego i tworzenie ławic piaszczystych oraz ostre załamywanie przebiegu nurtu rzecznego. Brak prawidłowej pracy ostróg doprowadzić może do zatoru lodowego. W takim przypadku wały przeciwpowodziowe są zagrożone rozmyciem i przerwaniem, a flotylla lodołamaczy ze względu na brak odpowiednich głębokości do przejścia nie może prowadzić skutecznej akcji lodołamania. Koszt zadania ok. 17,2 mln zł.
Zadanie 2. Ocena efektywności przebudowy ujścia Wisły – przedłużenie kierownic – prawej i lewej (ocena efektywności inwestycji „Przebudowa ujścia Wisły etap I”.
W wyniku badań batymetrycznych i modelowania ujścia Wisły oceniono skuteczność dotychczas stosowanych rozwiązań i przygotowano rekomendacje dla kolejnych inwestycji w tym miejscu. M.in. dla wydłużenia istniejących kierownic ujścia Wisły. Brak dostatecznej długości kierownic powoduje przyrost kubatury stożka usypowego w ujściu, który stanowi istotne zagrożenie dla bezpiecznej pracy lodołamaczy oraz znaczne utrudnienie w spływie pokruszonego lodu. Koszt zadania ok. 1,4 mln zł.
Zadanie 3. Budowa wrót sztormowych na rzece Tudze – nowy obiekt zlokalizowany na rzece Tudze wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
Rzeka Tuga, stanowiąca dopływ rzeki Szkarpawy, przepływa przez Nowy Dwór Gdański i zagrożona jest wezbraniami sztormowymi od strony Zalewu Wiślanego. Wybudowane wrota zabezpieczają Nowy Dwór Gdański i okoliczne tereny. Koszt zadania: 32 949 938,14 zł.
Zadanie 4. Przebudowa stopnia wodnego Przegalina – na rzece Martwa Wisła;
Wyremontowano istniejące budynki i śluzę oraz postawiono nowe zaplecze socjalne i techniczne dla węzła wodnego. Przeprowadzono też rewitalizację zabytkowej maszynowni śluzy północnej (nieczynnej, służącej za bazę dla lodołamaczy). Oprócz remontu istniejącej infrastruktury, na terenie śluzy północnej w Przegalinie została utworzona przystań dla lodołamaczy należących do RZGW w Gdańsku. Koszt zadania 65,5 mln zł.
Zadanie 5. System monitoringu ryzyka powodziowego (SMoRP).
Zadanie stanowi rozwinięcie prac zrealizowanych w Projekcie „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – etap I – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku”. Jego celem jest udoskonalenie narzędzia wspomagającego Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku w analizie ryzyka powodziowego na obszarze Żuław Wiślanych. W tym monitoringu wizyjnego oraz oprogramowania analitycznego. Koszt zadania ok. 5 mln zł.
W ramach SMoRP przeprowadzono też kampanię informacyjno-edukacyjną. Edukacja i informacja stanowiły ważny element pozyskania przychylności lokalnych władz oraz społeczności dla wdrożenia Projektu. Jednocześnie propagowana wiedza przyczyniła się do lepszego przygotowania społeczeństwa na wystąpienie zjawisk powodziowych. Służyły temu m.in. szkolenia dla urzędników samorządowych i nauczycieli oraz spotkania z mieszkańcami żuławskich miejscowości przy okazji otwartych imprez plenerowych.
