Pracownicy Nadzorów Wodnych w miejscach, w których zgłaszano znalezienie padłych ryb bądź stwierdzono niepokojące zanieczyszczenie wody, przeprowadzają wizje lokalne wspólnie z władzami lokalnymi, służbami ochrony środowiska i ratunkowymi.

Ocena sytuacji na miejscu jest podstawą podejmowania dalszych działań.

Rzeka Osówka

16 września br., przeprowadzono wizję lokalną w miejscowości Babięty Wielkie, gm. Susz, gdzie w rzece Osówce stwierdzono sino – mleczne zabarwienie wody w rowie odchodzącym do rzeki. O odkryciu powiadomiono Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, który zapowiedział natychmiastową kontrolę. Trwa ustalanie źródła zanieczyszczenia wody. Pobrano próbki wody do zbadania.

Rzeka Wierzyca i jezioro Wierzysko

Nadzoru Wodnego w Kościerzynie przeprowadził oględziny na odcinku cieku, co do którego zgłoszono zanieczyszczenia i ryzyko śnięcia ryb. Podczas oględzin stwierdzono, że woda w korycie jest koloru intensywnie zielonego. Na odcinku rzeki powyżej jeziora Wierzysko stan wody nie budził zastrzeżeń. Woda na tym odcinku rzeki jest przejrzysta, mimo jej niskiego stanu. Do jeziora Wierzysko uchodzi także rzeka Bibrowa, do której to zrzucane są wody pochodzące z oczyszczalni ścieków w Kościerzynie. Ustalono, że woda o tak niskim stanie przejrzystości widoczna jest w samym jeziorze Wierzysko oraz w rzece poniżej jeziora. Na badanym  odcinku rzeki Wierzycy nie zidentyfikowano nielegalnych wylotów kanalizacyjnych. Dokonano także sprawdzenia miejsca zrzutu wód z Oczyszczalni Ścieków w Kościerzynie, które trafiają do rzeki Bibrowej uchodzącej do jeziora Wierzysko. Stwierdzono wylatujące znaczne ilości wody o rdzawo brunatnej barwie. Sprawę przekazano do Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Środowiska.

Pobrano próbki wody z Wierzycy do badań. Nie zaobserwowano śladów wskazujących na źródło zanieczyszczeń mogących być przyczyną zielonego koloru wód jeziora. Analizę jakość wód rzeki Wierzyczy przeprowadziło Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ. Wyniki wskazują, że dopływ jeziora Wierzysko stanowi źródło zanieczyszczeń stwarzających sprzyjające warunki do intensywnego wzrostu glonów w toni wód tego jeziora. Oczyszczalnia ścieków w Kościerzynie  została ujęta w planie kontroli WIOŚ na rok 2023.

Rzeka Tyna

W okolicach miejscowości Szaleniec, w rzece Tyna, zaobserwowano 2 września br., zwiększone występowanie martwych organizmów wodnych. Pracownicy Nadzoru Wodnego w Elblągu udali się na miejsce. Występowanie martwych ryb różnych gatunków stwierdzono na rzece Tynie w miejscowości Jezioro, w okolicach tzw. Żelaznego Mostu. Podobnie na odcinku od Żelaznego Mostu do kanału odpływowego Polderu 6 Markusy. Dokonano też lustracji rzeki Tyna Górna na odcinku w górę rzeki do mostu Szaleniec – Stalewo oraz na odcinku 1 km od Żelaznego Mostu w dół rzeki. Na tych odcinkach nie stwierdzono występowania śniętych ryb oraz martwych organizmów wodnych.

Poinformowano Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska o zaobserwowanej sytuacji. Do wyławiania martwych ryb przystąpiła lokalna straż pożarna. Zebrano ok. 300 kg martwych ryb.

Gmina Starogard Gdański

Do Zarządu Zlewni w Tczewie, 6 września br., wpłynęło zawiadomienie o śniętych rybach w stawie w Okolu, gm. Starogard Gdański. Na miejsce udali się pracownicy Nadzoru Wodnego w Starogardzie Gdańskim. Podczas wizji lokalnej nie stwierdzono martwych ryby w wodzie, zostały prawdopodobnie uprzątnięte wcześniej.  Nie stwierdzono też widocznego zanieczyszczenia wody. Jednocześnie  okazało się, że zbiornik nie jest własnością Skarbu Państwa, a pracownicy Wód Polskich nie są uprawnieni do przeprowadzenie kontroli na prywatnych zbiornikach wodnych.

Wobec powyższego zwrócono się do Urzędu Gminy w Starogardzie Gdańskim o przeprowadzenie kontroli gospodarki wodno-ściekowej na terenie nieruchomości, na której znajduje się wspomniany staw.

Jezioro Rakowieckie

Po zgłoszeniu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku o zanieczyszczeniu jeziora Rakowieckiego, położonego w gminie Gniew, Nadzór Wodny w Tczewie przeprowadził na miejscu, 30 sierpnia br., wizję terenową. Na ujściu do jeziora rzeki Strugi Bielickiej i Strugi Młyńsk nie stwierdzono zanieczyszczeń. Podobnie w strefie przybrzeżnej jeziora, woda mimo lekko zielonego zabarwienia była przejrzysta, bez zanieczyszczeń. Zabarwienie pochodzi od występującej roślinności wodnej.

Starorzecze Tugi

Napowietrzanie wody w rzece. Fot. PGW Wody Polskie

Po wizjach w terenie 24 i 25 sierpnia br., stwierdzono ustępowanie zjawiska przyduchy  w wodach starorzecza Tugi. Nie ma skupisk ryb łapiących tlen, brak nowych martwych ryb. Pracownicy Nadzoru Wodnego w Malborku  oczyścili starorzecze z martwych ryb, które pojawiły się po nocy. Stan rozkładu wskazuje, że są to ryby z początku przyduchy, które uniosły się z dna lub wypłynęły spod roślinności.

Przepływ wody w starorzeczu, z ujęcia wałowego, jest kontrolowany, mechanizm wyciągowy ujęcia został zgłoszony do naprawy i zabezpieczenia przed samowolną regulacją.

Pierwsze śnięte ryby w starorzeczu Tugi i rzece Tudze stwierdzono 22 sierpnia. Po wizjach lokalnych ustalono miejsce występowania martwych ryb i siłami nadzorów wodnych w Nowym Dworze Gdańsku i Malborku, przystąpiono do ich usuwania. Do akcji włączyła się straż pożarna. Strażacy zbierali martwe ryby i przy pomocy pomp przystąpili do napowietrzania wody. Uruchomiono też nieczynne na co dzień ujęcia wałowe, aby wywołać ruch wody w starorzeczu.

Pobrane 22 i 23 sierpnia, przez służby Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, próbki wody z rzeki Tugi wykazały bardzo niskie natlenienie, co wskazywało na przyduchę jako przyczynę śnięcia ryb. Zawartość tlenu w wodzie starorzecza spadała do 0,5 mg/l pod gęstym kożuchem roślinności. W wodzie rzeki Tugi natlenienie osiągało 1,9 mg/l. Przyjmuje się , że minimalna dla bytowania ryb zawartość tlenu to 4 mg/l. Norma dla Tugi 6-8 mg/l.

Szacuje się, że wydobyto z wody ok. 150 kg martwych ryb.

Jezioro Buchcień

Stan jeziora sprzed wizji lokalnej. Fot. Nadleśnictwo Susz

Pracownicy Nadzoru Wodnego w Kwidzynie zostali 23 sierpnia br. powiadomieni o masowym śnięciu ryb w jeziorze Buchcień (jez. Łabędzie) w gminie Iława. Informację przekazano do WIOŚ w Olsztynie i Gospodarstwa Rybackiego Iława. Podczas wizji lokalnej nie stwierdzono jednak martwych ryb przy c zym przejrzystość wody była bardzo niska ze względu na intensywny zakwit glonów. Dalsze działania zostaną podjęte po zbadaniu próbek wody przez GIOŚ. Jezioro Buchcień położone jest w terenie silnie zalesionym. Z jeziora wypływa rzeka Buchcianka, nie ma tam wylotów ściekowych.

Jezioro Ząbrowo

23 sierpnia br.  Nadzór Wodny  Iława został poinformowany o śniętych rybach w jeziorze Ząbrowo. Pracownicy udali się na miejsce, gdzie wspólnie z pracownikami Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie, przedstawicieli Państwowej Straży Rybackiej oraz przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Iławie dokonano oceny sytuacji. Na miejscu stwierdzono ok. 50 szt. śniętych ryb. Pracownicy GIOŚ-u przeprowadzili badania nasycenia tlenem wody jeziora i oraz zmierzyli temperaturę wody. Jezioro miało temperaturę ok 24 stopni Celsjusza. Nasycenie tlenem na środku jeziora oscylowało w granicach 72 proc., a przy brzegach ok 16proc. , w związku z czym prawdopodobną przyczyną śnięcia ryb jest przyducha, ale to jeszcze potwierdzą badania pobranych próbek wody. Śnięte ryby zostaną usunięte z jeziora.

Jezioro Skąpe

Wyławianie martwych ryb. Fot. PGW Wody Polskie

W związku ze zgłoszeniem śniętych ryb w jeziorze Skąpe, znajdującego się w ciągu rzeki Marusza, pracownicy Nadzoru Wodnego Chełmno dokonali 23 sierpnia br. wizji terenowej. W wyniku lustracji całego jeziora oraz rozmów z pracownikami PZW Toruń ustalono, że przyczyną śnięcia ryb jest spowodowana warunkami naturalnymi zbyt mała ilość tlenu w wodzie. Może świadczyć o tym stwierdzone również widoczne przy powierzchni łapanie tlenu  przez ryby żywe.

W celu weryfikacji  próbki wody zostaną przebadane przez GIOŚ do badań.

Jezioro Skąpe jest zbiornikiem śródpolnym, w otoczeniu którego brak jest jakichkolwiek zabudowań, a w trakcie wizji nie  stwierdzono występowania wylotów potencjalnych zanieczyszczeń.

Pracownicy Wód Polskich przy udziale pracowników Okręgu PZW w Toruniu zebrali ok. 30-40 kg śniętych ryb, które  zostaną przekazane do utylizacji specjalistycznej firmie.

Świecie, Łacha Wiślana

24 sierpnia śnięte ryby stwierdzono też w Świeciu, w pierwszej Łasze Wiślanej od strony przepustu wałowego Zamkowego. Na przepuście Zamkowym sprawdzono  poziomy wód w rzece Wdzie i od strony Łachy. Poziom we Wdzie jest bardzo niski (od długiego czasu, około 70 cm poniżej łaty), poziom w Łasze jest o kilka centymetrów wyższy. W związku z powyższym nie ma możliwości uzupełnienia wody w Łachach.  Stwierdzono, że prawdopodobna przyczyna śnięcia ryb to brak tlenu w wodzie (przyducha).  Obecny na miejscu Przedstawiciel koła Polskiego Związku Wędkarskiego zgłosił zdarzenie do WIOŚ. Próbki wody zostaną pobrane do badań. Zdarzenie zostało zgłoszone do: Kierownika Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego oraz Kierownika Gminnego Centrum Zarządzania Kryzysowego. Na miejsce przybyła Ochotnicza Straż Pożarna, która rozpoczęła wyławianie martwych ryb. Wyłowione ryby zostaną przewiezione na miejsce utylizacji. Straż po wyłowieniu wszystkich martwych ryb podejmie próbę napowietrzenia zbiornika przy użyciu posiadanej pompy.

Jezioro Wełcz Wielki

25 sierpnia pracownicy Nadzoru Wodnego w Kwidzynie udali się nad jezioro Wielki Wełcz w gminie Grudziądz, gdzie stwierdzono śnięte ryby na całym akwenie. Wspólnie z PZW Toruń, Urzędem Gminy w Grudziądzu i OSP Wełcz Wielki uzgodniono usunięcie śniętych ryb na 26 sierpnia br. Masę padłych ryb szacuje się na 200 kg.

Kanał Wysoki gm. Cedry Wielkie

16 sierpnia br. pracownicy Nadzoru Wodnego w Gdańsku przeprowadzili wizję na terenie w związku z alarmująco niskim stanem wody w Kanale Wysokim.

W trakcie wizji stwierdzono, że poziom wód w Kanale Wysokim jest niski. Ponadto na odcinku o długości kilkuset metrów pracownicy tut. Nadzoru Wodnego w Gdańsku zaobserwowali kilkanaście sztuk śniętych ryb.

Występujące obecnie wysokie temperatury powietrza, brak wiatru oraz niski stan wody w Kanale Wysokim powodują znaczne zmniejszenie się ilości tlenu rozpuszczonego w wodzie, co w skrajnym przypadku prowadzi do zaobserwowanego na Kanale Wysokim wymierania organizmów korzystających z tlenu.

Ponadto występujący na powierzchni cieku obfity zakwit roślinności minimalizuje ilość docierającego światła, co jeszcze intensywniej pogłębia deficyt tlenowy.

Wystąpieniu takiej sytuacji sprzyja stagnacja wody w Kanale Wysokim oraz obecnie występująca bezwietrzna pogoda.

Z uwagi na niekorzystne warunki meteorologiczne i klimatyczne, tj. występowanie suszy zasilenie Kanału Wysokiego poprzez wody odprowadzane przez pompownie nie jest możliwe.

Zarząd Zlewni w Gdańsku podjął awaryjne działania polegające na otwarciu klapy zwrotnej na budowli odcinającej celem doprowadzenia wody do Kanału Wysokiego.